Ποιητής
του Κανόνος του Ευαγγελισμού υπήρξε ο μέγας Μουσουργός και Πατέρας της
Εκκλησίας Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός, ο πρόκριτος πάντων των μελωδών και ασματογράφων
κατά τον Ιερό Νικόδημο.
Συνέθεσε
τα μεν τροπάρια των α΄, γ΄, δ΄, ε΄, στ΄ και ζ΄ ωδών, κατ' αλφάβητον, τις δε
φράσεις του ειρμού και των τροπαρίων της η΄ωδής επίσης κατ' αλφάβητον ορθώς και
τέλος τις φράσεις του ειρμού και των τροπαρίων της θ΄ ωδής, τις οποίες
παραθέτουμε εδώ μετά συντόμου ερμηνείας, κατ' αλφάβητον αντιστρόφως. Στην θ΄
ωδή μετά τον ειρμό "Ὡς ἐμψύχω Θεοῦ..." ψάλλεται προ του κάθε
τροπαρίου ο στίχος "Εὐαγγελίζου γῆ χαρὰν μεγάλην, αἰνεῖτε οὐρανοὶ Θεοῦ τὴν
δόξαν", ενώ τόσο ο ειρμός, όσο και κάθε τροπάριο κλείνει με την πανηγυρική
φράση "Χαῖρε Κεχαριτωμένη ὁ Κύριος μετά σοῦ".
ᾨδὴ θ'
Η θ' ᾠδή περιέχουσα Ἀκροστιχίδα τὴν κατὰ Ἀλφάβητον ἀντιστρόφως
Ποίημα Ἰωάννου Μοναχοῦ του Δαμασκηνού
Ὡς ἐμψύχω Θεοῦ κιβωτῷ,
ψαυέτω μηδαμῶς χεὶρ ἀμυήτων.
Χείλη δὲ πιστῶν τῇ
Θεοτόκῳ ἀσιγήτως·
Φωνὴν τοῦ Ἀγγέλου ἀναμέλποντα, ἐν
ἀγαλλιάσει βοάτω·
Χαῖρε
Κεχαριτωμένη ὁ Κύριος μετά σοῦ.
Ὑπὲρ ἔννοιαν συλλαβοῦσα Θεόν,
τῆς φύσεως θεσμοὺς ἔλαθες Κόρη.
Σὺ γὰρ ἐν τῷ τίκτειν τὰ μητέρων
διέδρας.
Ῥευστὴ φύσις περ καθεστηκυῖα· ὅθεν ἐπαξίως ἀκούεις·
Χαῖρε Κεχαριτωμένη, ὁ Κύριος μετὰ σοῦ.
Πῶς πηγάζεις γάλα Παρθένε ἁγνὴ;
Οὐ φέρει ἐξειπεῖν γλῶσσα βροτεία·
Ξένον γὰρ φύσεως ἐπιδείκνυσαι
πρᾶγμα.
Νομίμου γονῆς ὅρους ὑπερβαῖνον·
ὅθεν ἐπαξίως ἀκούεις·
Χαῖρε Κεχαριτωμένη, ὁ Κύριος μετὰ σοῦ.
Μυστικῶς ταῖς ἱεροτεύκτοις Γραφαῖς,
Λαλεῖται περὶ σοῦ, Μῆτερ Ὑψίστου.
Κλίμακα γὰρ πάλαι Ἰακὼβ σε προτυποῦσαν·
Ἰδὼν ἔφη· Βάσις Θεοῦ αὕτη· ὅθεν ἐπαξίως ἀκούεις·
Χαῖρε κεχαριτωμένη, ὁ Κύριος μετὰ σοῦ.
Θαυμαστὸν τῷ
Ἱεροφάντῃ Μωσεῖ·
Ἡ βάτος καὶ τὸ πῦρ ἔδειξε τέρας.
Ζητῶν δὲ τὸ πέρας εἰς διάβασιν
χρόνου.
Ἐν Κόρῃ ἁγνῇ, ἔφη, κατοπτεύσω·
ᾗ ὡς Θεοτόκῳ λεχθείη·
Χαῖρε κεχαριτωμένη, ὁ Κύριος μετὰ σοῦ.
Δανιὴλ σε
ὄρος καλεῖ νοητόν·
Γεννήτριαν Θεοῦ ὁ Ἡσαΐας·
Βλέπει δὲ ὡς πόκον Γεδεών, ὁ
Δαυῒδ δέ,
Ἁγίασμα φάσκει, πύλην δὲ σε ἄλλος·
ὁ δὲ Γαβριὴλ σοι κραυγάζει·
Χαῖρε κεχαριτωμένη· ὁ Κύριος μετὰ σοῦ
Ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης παρατηρεί πως ο Κανόνας εμελουργήθη κατ' αλφάβητον ίσως για να δείξει ο Ασματογράφος πως η εορτή του Ευαγγελισμού είναι αρχή και κεφάλαιο όλων των εορτών, καθώς και τα εικοσιτέσσερα στοιχεία της αλφαβήτου είναι αρχές όλων των γραμμάτων. Συμπληρώνει δε τα εξής:
"Τρία δε αλφάβητα μεταχειρίζεται ο Μελωδός εν τω Κανώνι τούτω, ίσως εις τιμήν της Αγίας Τριάδος, της οποίας ο είς σήμερον συνελήφθη·
έν μεν αλφάβητον εν ταις εξ Ωδαίς του Κανόνος, έν δε εν τη ογδόη, και έν εν τη ενάτη αντίστροφον".
Παραθέτουμε και την ερμηνεία του Αγίου Νικοδήμου στην θ΄ ωδή από το έργο του "Εορτοδρόμιον" (Βενετία 1836) προς κοινή ωφέλεια και δόξαν της Υπεραγίας Δεσποίνης ημών Θεοτόκου και Αειπαρθένου Μαρίας!
ΠΗΓΕΣ:
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου