«Τοὺς ἐπὶ τὸ ψάλλειν ἐν ταῖς ἐκκλησίαις παραγινομένους βουλόμεθα, μήτε βοαῖς ἀτάκτοις κεχρῆσθαι καὶ τὴν φύσιν πρὸς κραυγὴν ἐκβιάζεσθαι, μήτε τι ἐπιλέγειν τῶν μὴ τῇ ἐκκλησίᾳ ἀρμοδίων τε καὶ οἰκείων· ἀλλὰ μετὰ πολλῆς προσοχῆς καὶ κατανύξεως τὰς ψαλμῳδίας προσάγειν τῷ τῶν κρυπτῶν ἐφόρῳ Θεῷ. Εὐλαβεῖς γὰρ ἔσεσθαι τοὺς υἱοὺς Ἰσραὴλ τὸ ἱερὸν ἐδίδαξε λόγιον» (Κανών ΟΕ' τῆς ΣΤ' Οἰκουμενικῆς Συνόδου)

Τρίτη 23 Οκτωβρίου 2012

ΣΤΟΙΧΕΙΩΔΕΙΣ ΑΡΧΕΣ ΤΗΣ ΧΟΡΩΔΙΑΚΗΣ ΕΚΤΕΛΕΣΗΣ


ΤΑ ΒΑΣΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΟΥ ΜΕΛΟΥΣ


-Όταν ψάλλουμε χορωδιακά δεν φωνάζουμε υπέρ το δέον. Δεν πρόκειται για διαγωνισμό για το ποιος έχει την πιο δυνατή ή την καλύτερη φωνή, αντιθέτως ο σκοπός είναι η επίτευξη ενός ομοιόμορφου-και συνεπώς όμορφου- ακούσματος, που σκοπό έχει να διεγείρει το θρησκευτικό συναίσθημα των ακροατών.
-Ειδικά για την ένταση, ούτε φωνάζουμε για να καλύψουμε τους συναδέλφους μας, ούτε ψάλλουμε άψυχα βασιζόμενοι στους άλλους. Παν μέτρον άριστον.
- Προσέχουμε την ορθοφωνία μας. Το «α» να είναι «α» όχι «ο» ούτε «ε» και ούτω καθεξής. Ψάλλουμε όπως μιλάμε, όχι παραμορφωμένα ή με τη μύτη.
-Γνωρίζουμε το μάθημα, μέλος και παραλλαγή, αλλά κυρίως εστιάζουμε στα λόγια του κειμένου, γιατί αν κατανοήσουμε το νόημα, εκφράζουμε ψάλλοντας καλύτερα τα νοούμενα. 
-Προσοχή στον χρόνο μας. Επειδή το χορωδιακό ψάλσιμο είναι ουσιαστικά συμψαλμωδία, πρέπει να είμαστε απόλυτοι στη διάρκεια των χρόνων ή των παύσεων που θα εκτελούμε. Σε αυτό βοηθάει πολύ η καταμέτρηση με απλό χρόνο (1 χρόνος=1 θέση+1 άρση)
-Επειδή οι χαρακτήρες εκτελούνται ποικιλοτρόπως, στην περίπτωση, που δεν έχουμε συμφωνήσει σε μία εκτέλεση, ψάλλουμε απλά χωρίς αυθαίρετα ποικίλματα. Γι' αυτό η αναλυτική γραφή είναι καταλληλότερη για χορωδία η οποία αποτελείται από ψάλτες που δεν έχουν την ίδια μουσική παιδεία.


ΤΑ ΒΑΣΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΟΥ ΙΣΟΚΡΑΤΗΜΑΤΟΣ

-Το ισοκράτημα γίνεται κυρίως στη βάση του τετραχόρδου, που κινείται το μέλος, ή συνεχόμενα στην βάση του ήχου, χωρίς συνεχείς αρμονικές εναλλαγές.
-Το ισοκράτημα είναι συμψαλμωδία και πρέπει να γίνεται με την εκφορά των συλλαβών του κειμένου και όχι με βόμβο (με κλειστό στόμα-μπους φερμέ) ούτε αναπαράγοντας ένα φωνήεν (αααα, εεεε).
-Το ισοκράτημα στις αναπνοές και τις παύσεις διακόπτεται μαζί με το μέλος και δεν συνεχίζει αυτόνομα ή κατά βούληση. Παράλληλα, μετά την παύση, δεν μπαίνει πριν το μέλος, αλλά ταυτόχρονα. Να ακούγονται όλες οι φωνές σαν μία.
-Οι ισοκράτες δεν πρέπει να φωνάζουν περισσότερο από τους ψάλτες, γιατί το ισοκράτημα είναι βοηθητικό στοιχείο που συνοδεύει το μέλος, δεν πρέπει να το καλύπτει.
-Το ισοκράτημα πρέπει να γίνεται με σιγουριά, πατώντας σταθερά στον φθόγγο, προσέχοντας να μη φαλτσάρουμε.
-Οι ισοκράτες οφείλουν να γνωρίζουν άπταιστα (παραλλαγή και μέλος) το ψαλλόμενο μάθημα.
-Οι ισοκράτες πρέπει να κρατάνε σταθερή την ένταση του ισοκρατήματος, χωρίς αυξομειώσεις που επηρεάζουν συνολικά την ένταση του ψαλλομένου μαθήματος.
-Το ισοκράτημα είναι σημαντικότατο, γιατί αναδεικνύει το μέλος. Είναι το άλας της χορωδιακής εκτέλεσης. Χωρίς ισοκράτες δε μπορούμε να μιλάμε για χορωδία.
 
ΑΚΟΥΣΑΤΕ ΑΚΟΥΣΑΤΕ ΠΩΣ ΑΚΟΥΓΕΤΑΙ ΜΙΑ ΤΕΤΟΙΑ ΧΟΡΩΔΙΑ:
 

4 σχόλια:

  1. Συγχαρητήρια για το ιστολόγιο σας! Θα το αναδείξω και από το δικό μου ιστολόγιο.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Συγνώμη θα μπορούρα να κάνω μια ερώτηση ? από πάνω είπατε ότι (ψάλουμε όπως μιλάμε) εγώ έχω ακούσει από πολλούς δασκάλους και συγκεκριμένα από τον δικό μου δάσκαλο βυζαντινής μουσικής πως αυτό είναι λάθος το σωστό είναι να ψάλλουμε καθαρά μόνο με το λάρυγγα και όχι όπως μιλάμε.
    Εσείς τι λέτε ?

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Όπως και στην ομιλία, έτσι και στην ψαλμωδία, για να βγει ο ήχος, χρησιμοποιούμε βεβαίως τον λάρυγγα (στον οποίο υπάρχουν οι φωνητικές χορδές), αλλά στη διαμόρφωση του ήχου παίζει ρόλο τόσο η χρήση της μύτης, όσο και της στοματικής κοιλότητας (ουρανίσκος, δόντια, χείλη). Το νόημα δηλαδή στη φράση "ψάλλουμε όπως μιλάμε" είναι ότι δεν πρέπει να παραμορφώνουμε τον ήχο, είτε χρησιμοποιώντας μόνο τον λάρυγγα (όπως στην ευρωπαϊκή μουσική-άκουε π.χ. τενόρους), είτε χρησιμοποιώντας υπερβολικά τη μύτη (όπως στην αραβοπέρσικη μουσική - άκου π.χ. ένρινο άκουσμα αμανέδων), είτε παραμορφώνοντας τα σύμφωνα και τα φωνήεντα με την κακή τοποθέτηση της στοματικής μας κοιλότητος. Όπως όλα συμμετέχουν στην ομιλία, όλα πρέπει να συμμετέχουν και στην ψαλμωδία.
      Για να ακούσετε τη διαφορά ακούστε εδώ: https://www.youtube.com/watch?v=vgzwSDTnX0Q τον Σπυρίδωνα Περιστέρη να ψάλλει με τη χρήση μόνο λάρυγγα, και εδώ: https://www.youtube.com/watch?v=qU9cKX9ZCpk τον Θανάση Παναγιωτίδη να ψάλλει όπως μιλάει. Ο καθένας είναι ελεύθερος να επιλέξει αυτό που του αρέσει!

      Διαγραφή
    2. Έτσι ακριβώς είναι αν και δεν είμαι ειδικός.
      Ακουστικά το έχω συναντήσει από φίλο μου όπου ισοκρατεί με την εκφορά των συλλαβών του κειμένου όχι με κλειστό το στόμα και όχι φυσικά προφέροντας μόνο τα φωνήεντα. Το αποτέλεσμα στο αυτί μου είναι μοναδικό.
      Προσπαθώ να κάνω και εγώ το ίδιο.
      Απλά η δική μου απορία και άγνοια είναι να μπορέσω να μάθω να ισοκρατώ όχι μόνο στη βάση του ήχου συνεχόμενα αλλά και στη βάση του τετραχόρδου που κινήται το μέλος όπως κάνει και ο φίλος μου. Προφανώς Θα είναι αν το μέλος περνάει από το βαρύ τετράχορδο Νη-Γα στο οξύ Δι-Νη' ή αν πέφτει από το οξύ στο βαρύ τεράχορδο. Η βάση για το βαρύ είναι το Νη και για το οξύ είναι το Δι. Σωστά; Παρακαλώ βοηθήστε με με ποια μαρτυρία το καταλαβαίνω στο μουσικό κείμενο.

      Διαγραφή